รู้ไหม Acetylcholinesterase มีกี่แบบ???

     เมื่อคราวที่แล้วเขียนเรื่อง Rivastigmine ไปแล้ววคราวนี้ย้อยกลับมา ดู Target ของยาที่ใช้ในการรักษา Alzheimer's disease คือ Acetylcholinesterase enzyme เดี๋ยวจะมาดูกันว่ามีกี่แบบกัน

    ปกติที่เราเรียนๆ กันมา Acetylcholine จะถูกย่อยโดย Enzyme Acetylcholinesterase(AchE) หรือ Butyrylcholinesterase(BuchE) แต่เรื่องนี้เราจะสนใจกันที่ AchE กันเท่านั้นนะครับ

    ภายในสมองของเรามี Acetylcholinesterase อยู่แต่ว่าในแต่ละตำแหน่งของสมองนั้น AchE ก็มี Isoform ที่แตกต่างกันไป ตามดังนี้

G1 isoform : พบที่สมองโดยเฉพาะ Hippocampus
G2 isoform : พบที่ Erythocyte
G4 isoform : พบที่สมองแล้ว Neuromuscular endplate

คำว่า G มาจาก Globular form ซึ่งเป็นลักษณะโครงสร้างของ Protein ส่วนเลขด้านหลัง คือจำนวนของ Subunit เช่น G4 isoform คือ Globular ที่มี 4 subunit

ทีนี้เรามาดู Pharmacodynamics ของยาในกลุ่ม AchEIs ตามตารางด้านล่างเลยครับ

จากตารางข้างบนถ้าเราลองเอามาเทียบกันดูระหว่างข้อมูล Pharmacodynamics กับผลที่น่าจะเกิดขึ้นจะได้ว่า

     มี Affinity ต่อ G4 isoform มากกว่า G1 ดัวนั้นการยับยั้ง AchE จึงเกิดทั่วสมองและมีผลเพิ่ม Ach ที่บริเวณ SNc ทำให้ Parkinson's disease แย่ลง หรือถ้าเพิ่ม Ach ใน Neuromuscular endplate จะทำให้เกิด Muscle contraction จนอาจเกิด Cramp ได้

    มี Affinity ต่อ G1 isoform มากกว่า G4 isoform ดังนั้นจึงมีผลเพิ่ม Ach โดยเฉพาะบริเวณ Hippocampus ซึ่งไม่มีอาจไม่มีผลเพิ่ม Ach ในบริเวณอื่นๆ ของสมองเหมือน Donepezil จึงมีผลต่อ Parkinson's disease น้อยกว่า Donepezil

    พอเอายามาพิจารณข้อบ่งใช้ตาม US FDA จะเห็นว่า Rivastigmine ได้รับรองให้ใช้ในการรักษา Dementia associated Parkinson's disease ซึ่งเหตุผลมาจากแนวคิดทาง Pharmacology ข้างต้นนั่นเอง

     สำหรับครั้งหน้าเราจะมาดูกันเรื่อง Galantamine กันนะครับว่ายาตัวนี้พิเศษกว่ายาตัวอื่นๆ ยังไงสำหรับวันนี้ลาก่อนนะครับ