มาทวนเรื่อง Mechanism ของ Platinum compound กันดีกว่า

     วันนี้กลับมาเขียนเรื่องเบาๆ กันดีกว่าคิดว่าเป็นเรื่องที่เรารู้กันแล้ว แต่อาจจะลืมไปบ้างก็เลยอยากเขียนทบทวนซะหน่อย เอาไว้เป็นความรู้ให้กับทุกคนนะครับ

     วันนี้ จะเอาเรื่องที่ไป Present มาเขียนให้อ่านกันครับเป็นเรื่องของ Platinum Analogue ซึ่งเป็นยาที่ถือว่าเก่าแก่เลยทีเดียวและมีประวัตินานมาก แต่วันนี้มาเล่าให้เห็นถึงประเด็นทาง Pharmacology กันนะครับ

    สำหรับ Platinum compound นั้นก็แปลตรงตัว คือ ยาที่มี Platinum เป็นองค์ประกอบและมี Ligand ที่แตกต่างกันอยู่ล้อมรอบ ซึ่งเราจะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ Leaving group เป็น Ligand ที่ถูกแทนที่ด้วย Molecule ของน้ำ และ Carrier group ซึ่งเป็น Molecule ที่มี Amine เป็นองค์ประกอบ

    ขอยกตัวอย่างเป็น Cisplatin แล้วกันนะครับ  เมื่อร่างกายได้รับ Cisplatin เข้าสู่ร่างกายแล้ว ภายนอก Extracellular fluid นั้นจะมี Chloride ion ประมาณ 100 mM ซึ่งจะช่วยรักษาสภาพของ Cisplatin ไม่ให้เปลี่ยนเป็นรูป Active form การที่มี Chloride atom ล้อมรอบ Cisplatin เรียกว่า "Chloride Shield"

ภาพแสดงกลไกการออกฤทธิ์ของ Cisplatin

     Cisplatin จะผ่านเข้าสู่เซลล์โดยวิธี Passive diffusion และการ influx ผ่านทาง Cupper transport (CTR) เมื่อ Cisplatin เข้าสู่ Intracellular ซึ่งมีความเข้มข้นของ Chloride ion 3-20 mM ซึ่งมีความเข้มข้นน้อยกว่าภายนอกทำให้ไม่เกิด Chloride shield Cisplatin จึงเกิดปฏิกิริยา Hydrolysis หรือในบางตำราจะเรียกว่า "Aquation" คือการแทนที่ด้วยโมเลกุลของน้ำ ซึ่งทำให้ Cisplatin อยู่ในรูป "Aqua form" ซึ่งเป็น Active form

     หลังจากนั้น Aqua form จะเข้าไปทำปฏิกิริยากับ DNA ซึ่ง Platinum atom จะไปสร้างพันธะ Co-ordinate covalent bond กับ N-7 ของ Guanine และ Adenosine ซึ่งทำให้เกิดความผิดปกติในการซ่อมแซมและการทำงานของ DNA ส่งผลให้เซลล์มะเร็งเกิดการตายได้

ภาพแสดงการสร้าง Co-ordinate covalent ของ Cisplatin จะเกิดได้ทั้ง Intrastrand และ Interstrand